Tại sao Đậu nành có giá trị?
Đậu nành là một loại cây họ đậu ăn được có nguồn gốc từ châu Á và là nguồn protein quan trọng trong nhiều chế độ ăn uống trong cuộc sống hiện đại ngày nay. Nông dân Trung Quốc lần đầu tiên thuần hóa giống đậu nành vào khoảng năm 1100 trước Công nguyên. Kể từ đó, các nền văn hóa trên thế giới đã canh tác cây trồng đậu nành như một nguồn thực phẩm quan trọng.
Vào những năm 1920, Công ty sản xuất AE Staley bắt đầu nghiền đậu nành và sản xuất hai sản phẩm mới: dầu đậu nành chưa tinh chế (unrefined soybean oil) và bột đậu nành khử chất béo (defatted soybean meal). Sản phẩm thứ nhất trên đã sớm trở thành một thành phần quan trọng trong bơ thực vật và mỡ trừu, trong khi sản phẩm thứ hai đã trở thành một thành phần chính trong thức ăn chăn nuôi. Ngày nay, đậu nành, dầu đậu nành và bột đậu nành đều là những mặt hàng quan trọng trên thị trường toàn cầu.
Đậu nành được trồng như thế nào?
Cây đậu tương thường sinh trưởng tốt trong môi trường có khí hậu ấm áp, với lượng nước cung cấp và ánh nắng mặt trời dồi dào. Nông dân gieo hạt theo hàng, và trong bốn đến bảy ngày, chúng mọc thành cây. Mùa trồng trọt ở Hoa Kỳ là giữa tháng Năm và tháng Bảy, và thu hoạch xảy ra vào khoảng tháng Chín khi vụ mùa đã hoàn toàn trưởng thành. Đậu nành phát triển trong điều kiện rất giống với ngô, vì vậy nhiều nông dân trồng cả hai loại cây trên cùng một diện tích nuôi trồng. Vào đầu mùa trồng, nông dân sẽ lựa chọn trồng loại cây nào.
Để đưa ra quyết định này một cách hợp lý về kinh tế, họ sẽ so sánh giá tương lai trên Sàn của cây trồng mới cho mỗi hai mặt hàng. Tháng 12 là tháng trồng trọt mới đối với ngô, trong khi đối với đậu nành là tháng 11. Do đó, mối quan hệ biến động giá giữa giá ngô và đậu tương là rất mật thiết! Sự chênh lệch hàng hóa giữa Ngô – Đậu tương (Corn – Soybean spread) là số giạ ngô cần thiết để mua một giạ đậu nành. Khi tỷ lệ dưới 2,2: 1, thường thì theo thống kê trong quá khứ, giá ngô sẽ trở nên đắt đỏ hơn. Ngược lại khi tỷ lệ trên là 2,4: 1 thì sẽ báo hiệu đậu nành đang trở nên đắt đỏ hơn.
Đậu nành được sản xuất chủ yếu từ đâu?
Hoa Kỳ là nhà sản xuất đậu nành lớn nhất và thường chiếm khoảng một phần ba nguồn cung toàn cầu. Brazil vàArgentina là các nhà sản xuất lớn thứ hai và thứ ba tương ứng. Ba quốc gia này chiếm hơn 80% sản lượng đậu tương toàn cầu hàng năm. Các nhà sản xuất quan trọng khác bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Paraguay, Canada, Mexico và Liên minh châu Âu.
Thứ hạng sản lượng sản xuất Đậu nành của 9 quốc gia sản xuất hàng đầu trên Thế giới
| Thứ hạng | Tên nước |
| #1 | Mỹ |
| #2 | Brazil |
| #3 | Argentina |
| #4 | Trung Quốc |
| #5 | Ấn Độ |
| #6 | Paraguay |
| #7 | Canada |
| #8 | Mexico |
| #9 | Liên minh EU |
Các nước nhập khẩu đậu nành lớn nhất bao gồm Trung Quốc, Liên minh châu Âu, Mexico và Nhật Bản.
Các nước xuất khẩu chính là Hoa Kỳ và Brazil, mỗi nước xuất khẩu khoảng một nửa sản lượng hàng năm của họ.
Đậu nành chứa khoảng 18% dầu. Một giạ đậu nành nặng 60 pound mang lại khoảng 11 pound dầu và 47 pound bột đậu nành. Mặc dù các sản phẩm thực phẩm từ đậu nành, như đậu phụ và sữa đậu nành, là một phần của nhiều chế độ ăn kiêng, được ứng dụng để chế tác, sản xuất ra nhiều sản phẩm khác (nến, mút đệm, mực,….).
Các công dụng chính của Đậu nành/sản phẩm từ Đậu nành:
| Công dụng | Mô tả |
| Dầu đậu nành | Dầu đậu nành Các nhà chế biến đậu nành chiết xuất dầu từ đậu tương, sau đó có thể được tinh chế thành dầu ăn hoặc được sử dụng như một thành phần trong các sản phẩm thực phẩm như bơ thực vật, salad trộn và mayonnaise. Nhiều bánh mì, bánh quy giòn, bánh, bánh quy và bánh nướng cũng chứa dầu đậu nành. Các nhà sản xuất diesel sinh học cũng mua dầu đậu nành và sử dụng nó để làm nhiên liệu. |
| Bột đậu nành | Bột đậu nành còn lại sau khi khai thác dầu có thể được nướng và chuẩn bị làm thức ăn gia súc cho gia cầm, lợn, gia súc và các động vật trang trại khác. |
| Ứng dụng khác | Đậu nành được sử dụng trong một loạt các sản phẩm khác như: Vật liệu xây dựng tổng hợp sinh học; Ván dăm, ván ép nhiều lớp và các sản phẩm gỗ; Thảm thương mại và bọc nền nhà; Dung môi và chất bôi trơn công nghiệp; Mực và bút chì màu; Bọt cho bọc ô tô. |
Yếu tố nào tác động lên giá đậu nành?
Biến động Giá đậu nành thường có tính tương quan rất cao với giá của các loại ngũ cốc khác, chẳng hạn như ngô và lúa mì.
Ngoài ra, trên thị trường có nhiều yếu tố kinh tế và thương mại làm thay đổi giá đậu tương, ảnh hưởng đến hàng hóa nông nghiệp nói chung, bao gồm:
- Tình hình sản lượng sản xuất tại Mỹ.
- Sức mạnh của đồng USD Mỹ.
- Nhu cầu thị trường mới nổi.
- Các loại Dầu thay thế.
- Trợ cấp của Chính phủ cho sản xuất Ethanol.
- Tin tức về sức khỏe.
Tình hình sản lượng sản xuất tại Mỹ
Hoa Kỳ là nhà sản xuất và xuất khẩu đậu nành lớn nhất, vì vậy các sự kiện trong nước cũng sẽ có khả năng làm giá biến động. Yếu tố chính trị như trợ cấp mùa màng, có thể có ảnh hưởng đáng kể đến giá cả . Ngoài ra, điều kiện thời tiết của Hoa Kỳ có thể ảnh hưởng đến sản lượng sản xuất.
Sức mạnh của đồng USD Mỹ
Đồng USD Mỹ là loại tiền tệ dự trữ chính của thế giới. Do đó, đậu nành và các mặt hàng khác được yết giá bằng đô la Mỹ. Các nhà sản xuất đậu nành nhận được ít đô la hơn cho sản phẩm bán ra thị trường của họ khi đồng USD mạnh lên; Ngược lại, họ sẽ nhận được nhiều đô la hơn khi Đồng Bạc xanh trở nên yếu dần. Ngoài ra, vì Hoa Kỳ là nhà sản xuất đậu nành hàng đầu trên Thế giới, có khả năng cao giá đậu nành sẽ tiếp tục được yết giá trên Sàn bằng đồng đô la Mỹ.
Nhu cầu thị trường mới nổi
Trung Quốc là quốc gia nhập khẩu nhiều đậu nành hơn là sản xuất ra. Khi nền kinh tế của nước này tăng trưởng, nhu cầu về hàng hóa nông nghiệp cũng sẽ tăng lên. Tương tự, Ấn Độ và các nước mới nổi ở Châu Phi sẽ cần nhiều lương thực hơn để nuôi sống người dân của họ khi nền kinh tế của họ phát triển. Khi các nước thị trường mới nổi ngày càng giàu có, việc tiêu thụ thịt của họ có thể sẽ tăng lên. Vì sữa đậu nành được sử dụng để sản xuất thức ăn chăn nuôi , điều này cũng sẽ tăng giá cho hàng hóa. Nhiều thị trường mới nổi sử dụng sữa đậu nành để nuôi gia súc của họ. Dĩ nhiên, nếu các nền kinh tế mới nổi phải hứng chịu những biến động bất lợi về kinh tế, thì giá đậu tương có thể sẽ bị ảnh hưởng.
Các loại Dầu thay thế
Hiện nay, Dầu được sản xuất từ bột đậu nành cạnh tranh với nhiều loại dầu khác, bao gồm hạt thầu dầu, hạt cải dầu, hạt lanh và hạt bông. Những bữa ăn sử dụng dầu thay thế này đang chiếm thị phần ngày càng tăng so với thị trường dầu đậu nành truyền thống. Vì vậy, giá cả và tính sẵn có của các loại dầu thay thế sẽ gây có ảnh hưởng đến giá đậu tương.
Trợ cấp của Chính phủ cho sản xuất Ethanol
Chính phủ Hoa Kỳ trợ cấp rất nhiều cho nông dân trồng ngô để thúc đẩy sản xuất Ethanol. Nông dân Hoa Kỳ sẽ phải cân nhắc lựa chọn về việc trồng ngô hoặc đậu tương vào đầu mùa trồng trọt. Nếu trợ cấp ngô chấm dứt, nông dân có thể dành nhiều diện tích hơn cho việc trồng đậu nành. Sự gia tăng nguồn cung đậu nành có thể sẽ gây áp lực lên giá cả.
Tin tức về sức khỏe
Tin tức về lợi ích sức khỏe hoặc bất lợi của việc tiêu thụ một mặt hàng nông sản thường có thể có tác động lâu dài đến nhu cầu. Do đó, thương nhân nên chú ý đến các nghiên cứu y tế về ảnh hưởng sức khỏe của tiêu thụ đậu nành. Nếu có thông tin mới được tung ra thị trường, giá cả hàng hóa có thể biến động tương ứng.
(Nguồn: USDA)
