Bài 24: Fibonacci !!!

Dãy số Fibonacci xuất hiện rất nhiều trong các lĩnh vực khác nhau từ khoa học cho đến nghệ thuật. Trong phân tích đầu tư chứng khoán, dãy số này cũng có nhiều ảnh hưởng, đặc biệt là với các nhà phân tích kỹ thuật, nhiều công cụ phân tích, dự báo đắc lực đã ra đời dựa trên lý thuyết về dãy số này như: Fibonacci retracement, Fan, Time Extension…

1. Fibonacci Là Gì ?

Trước khi tìm hiểu về tác dụng của dãy số Fibonacci với tỷ lệ vàng của nó, chúng ta hãy tìm hiểu về Leonardo Fibonacci. Ông là một nhà toán học nổi tiếng của Ý, sống vào khoảng thế kỷ 12 sau công nguyên. Ông đã khám phá ra một chuỗi số đơn giản nhưng lại tạo ra tỷ lệ vàng của hầu hết mọi thứ trong vũ trụ. Dãy số này đơn giản chỉ bắt đầu bằng các con số: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144 …Quy tắc của dãy số này là bắt đầu bằng hai số là 0 và 1, rồi số liền kề sau sẽ được tạo ra bằng tổng 2 số liền kề trước. Ví dụ như 1 = 0 + 1, 2 = 1 + 1, 3 = 2 + 1, 5 = 3 + 2, 8 = 5 + 3… cứ như vậy cho đến vô cùng.

Từ các con số trên, có thể thấy một số tỷ lệ được xuất hiện khi chia các con số trong dãy như: Tỷ lệ thường thấy và quan trọng nhất là tỷ lệ vàng 1.618 được xuất hiện bằng cách lấy số liền sau chia số liên trước (không áp  dụng  cho  vài  số  đầu  tiên  trong  dãy  Fibonacci). Ví dụ:

89 / 55 = 1.61818 ~ 1.618, 34 / 89 ~ 0.382, 1 / 2 = 0.5, 8/34 = 0.236

Nhìn chung, có thể kết luận về dãy số Fibonacci như sau:

• Các mức Fibonacci hồi lại (Fibonacci Retracement Levels): 0.236, 0.382, 0.5, 0.618, 0.786 (có nơi sử dụng 0.764).
• Các mức Fibonacci mở rộng (Fibonacci Extension Levels): 0, 0.382, 0.618, 1.000, 1.382, 1.618.

Thực sự bạn không cần phải nắm hết cách tính ra các con số này vì phần mềm giao dịch của bạn sẽ tự làm điều đó rồi. Tuy nhiên, nắm những lý thuyết cơ bản về chỉ số này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về công cụ mình đang dùng.

Các Nhà Giao Dịch (Trader) Sử Dụng:

• Fibonacci retracement  như là những vùng hỗ trợ và kháng cự tiềm năng.
• Fibonacci Extension như là các mức chốt lời.

Để sử dụng được các Fibo này trên biểu đồ, bạn cần xác định giá thấp nhất và cao nhất.

2. Ứng dụng trong giao dịch

2.1 Fibonacci thoái lui (Fibonacci Retracement)

Fibonacci retracement là một công cụ rất phổ biến, được sử dụng nhiều bởi các nhà giao dịch theo trường phái kỹ thuật.

Bằng các ngưỡng kháng cự và hỗ trợ, công cụ này giúp họ xây dựng chiến lược trong giao dịch, lựa chọn các mức giá mục tiêu hoặc cắt lỗ hợp lý.

Khái niệm Fibonacci thoái lui còn được áp dụng trong một số chỉ báo như mẫu hình Gartley hay lý thuyết sóng Elliott nổi tiếng và nhiều chỉ báo khác.

Sau những đợt biến động tăng hoặc giảm giá đáng kể, các mức hỗ trợ và kháng cự mới sẽ thường xuất hiện tại hoặc gần các đường thoái lui quan trọng 23.6%, 38.2%, 50%, 61.8% và 100%.

Điều đầu tiên bạn cần biết là công cụ Fibonacci thường làm việc tốt nhất khi thị trường có xu hướng rõ ràng. Ý tưởng ở đây của chúng ta là:

• Sẽ đặt lệnh Buy dựa vào sự hồi lại của giá tại các mức hỗ trợ do Fibonacci tạo ra khi mà thị trường đang đi lên
• Sẽ đặt lệnh Sell dựa vào sự hồi lại của giá tại các mức kháng cự do Fibonacci tạo ra khi thị trường đang đi xuống

Để tìm ra các mức hồi lại này, chúng ta cần xác định được đỉnh và đáy gần nhất trên biểu đồ.

• Đối với xu hướng giảm, bạn sẽ kéo Fibonacci retracement từ đỉnh xuống đáy.
• Đối với hướng tăng thì kéo Fibonacci retracement từ đáy lên đỉnh

Xu hướng tăng

Chúng ta đặt Fibonacci retracement bằng cách bấm chọn điểm thấp nhất là 104.600 và kéo lên điểm cao nhất là 111.400. Việc vẽ này đã có phần mềm hỗ trợ,  bạn có thể thấy trên biểu đồ là các mức hồi lại như sau: 109.800  (23.6%), 108.800 (38.2%), 108.000 (50.0%), 107.200 (61.8%)

Bây giờ, chúng ta sẽ mong chờ rằng nếu giá giảm từ đỉnh xuống, nó sẽ gặp hỗ trợ tại các mức Fibo đã nhắc ở trên bởi vì nhiều người giao dịch sẽ đặt lệnh mua tại các mức này khi mà giá hồi lại.

Giá phá mức hỗ trợ 38,2% và tiếp tục giảm trong vài tuần sau đó. Nó đã chạm vào mức 50% sau đó xuất hiện rất nhiều nến rút chân.

Sau đó, giá quay lại hướng tăng và còn phá vỡ cả đỉnh cao cũ. Rõ ràng là đặt lệnh mua ở Fibo 50% là một chiến lược giao dịch có lợi nhuận tốt.

Xu Hướng Giảm

Như bạn thấy, đỉnh cao nhất là 1.36400 và đáy thấp nhất là 1.29900. Các mức hồi lại là 1.31500 (23.6%), 1.32400 (38.2%), 1.33200 (50.0%), 1.3400 (61.8%).

Kỳ vọng ở đây là việc xu hướng giảm sẽ có điều chỉnh tăng nhẹ trở lại và chạm vào 1 trong các mức Fibo nói trên trước khi quay lại xu hướng giảm tiếp.

Các Mức Fibonacci Có Thể Bị Phá Vỡ?

Chúng ta thấy rằng các mức Hỗ trợ và Kháng cự hoàn toàn có thể bị phá vỡ thì điều này cũng tương tự với Fibonacci mà thôi.

Chúng ta có thể thấy sản phẩm này đang ở trong xu hướng tăng trước đó, nên quyết định dùng Fibonacci Retracement để tìm điểm đặt lệnh mua.

Sau đó giá lần lượt quay lại mức Fibo 23.6% , 50.0%, 61.8% . Quan sát vài cây nến và có vẽ các mức Fibo này đang hỗ trợ giá khá tốt. Sau đó chúng ta quyết định đặt lệnh Buy tại các mức này.

Giá giảm mạnh, phá vỡ đáy trước đó và thị trường bây giờ đã đi theo xu hướng giảm. Bài học rút ra ở đây là gì?

• Mặc dù các mức Fibonacci có thể cho chúng ta khả năng thành công cao hơn nhưng nó cũng như những công cụ chỉ báo khác là không phải lúc nào cũng đúng.
• Bạn sẽ không biết được rằng liệu giá có dừng lại ở 38.2 hay không? Có thể nó sẽ chạm 50 hoặc 61.8 trước khi quay đầu hoặc nhiều khi nó sẽ chẳng quay đầu sau khi đã chạm các mức này.

Một vấn đề khác của việc sử dụng Fibonacci là vấn đề chọn đỉnh nào và đáy nào để vẽ Fibo.

Mỗi nhà giao dịch (trader) đều có:

• Một cách nhìn biểu đồ khác nhau.
• Cách dùng khung thời gian giao dịch khác nhau.
• Quan điểm về phân tích cơ bản khác nhau.

Vì vậy, đôi khi việc xác định được các điểm để vẽ Fibonacci retracement là khá phức tạp và không có một phương pháp chuẩn nào cho việc này, đặc biệt là khi biểu đồ cũng không mấy rõ ràng. Nó tùy thuộc kinh nghiệm mỗi người và đôi khi trở thành trò chơi “phán đoán”. Vì vậy, bạn cần rèn dũa liên tục kỹ năng của bạn và kết hợp Fibonacci với những công cụ khác nhằm có thể đem lại mức độ thành công cao hơn.

2.2 Fibonacci Dạng Mở Rộng ( Fibonacci Extension )

Bạn đã học cách sử dụng để Fibonacci Retracement để tìm điểm vào lệnh tối ưu trong xu hướng điều chỉnh.

Tiếp theo chúng ta sẽ dùng Fibonacci Extension để tìm điểm chốt lời một cách hợp lý sau khi bạn đã vào lệnh bằng công cụ Fibonacci Retracement.

Công cụ Fibonacci Retracement để tìm điểm dừng của xu hướng điều chỉnh nên được dùng để tìm ĐIỂM VÀO.

Công cụ Fibonacci Extension để tìm điểm dừng của xu hướng chính nên được dùng để tìm ĐIỂM RA hay ĐIỂM CHỐT LỜI.

Các mức Fibonacci Extension

Các mức mặc định của thước đo Fibonacci Extension là: 0, 0.236, 0.382, 0.5, 0.618, 0.764, 1, 1.236, 1.618, 2.618, 3.618 và 4.618.

Các mức chốt lời tiềm năng là từ 0.618 đến 1.618.

Các mức dưới 0.618 có biên độ lợi nhuận khá thấp. Tỷ lệ Risk:Reward không được tốt sẽ làm bạn bất lợi về lâu dài.

Các mức trên 1.618 thường rất khó để giá đạt được, chỉ những xu hướng rất dài mới có thể chốt lời ở các mức này.

Cách vẽ Fibonacci Extension

Để vẽ Fibonacci Extension cần có 3 điểm:

• 1 là điểm đầu đoạn xu hướng
• 2 là điểm cuối đoạn xu hướng
• 3 là điểm đảo chiều của nhịp điều chỉnh

Trong xu hướng tăng, chúng ta cần 2 đáy và 1 đỉnh như trên hình mẫu.

Trong xu hướng giảm, chúng ta cần 2 đỉnh và 1 đáy.

Cách vẽ: Kéo thước đo Fibonacci Extension từ điểm 1 đến điểm 2 và cuối cùng là điểm 3

Cách đặt chốt lời bằng Fibonacci Extension

Cũng như Fibonacci Retracement, có nhiều mức Fibonacci và chúng ta cần biết mức Fibonacci Extension nào sẽ là nơi chốt lời hợp lý để tối ưu lợi nhuận.

Và chúng ta đã thống nhất việc sử dụng công cụ Fibonacci một cách độc lập là không mang lại hiệu quả cao nhất.

Trong khi chúng ta đều là những người thông minh với hàng loạt vũ khí trong tay phải không?

Chúng tôi sẽ đưa ra 3 cách chọn mức Fibonacci Extension tiềm năng nhất để chốt lời, đó là:

• Cách 1: Kết hợp Fibonacci Extension với hỗ trợ và kháng cự.
• Cách 2: Kết hợp Fibonacci Extension với kênh giá.
• Cách 3: Kết hợp Fibonacci Extension với nến Nhật.

Fibonacci Extension + hỗ trợ và kháng cự

Sau khi bạn xác định được 3 điểm để vẽ Fibonacci Extension, bạn có thể thấy các mức chốt lời tiềm năng.

Bạn hãy chú ý những hỗ trợ và kháng cự gần giá hiện tại và vẽ chúng ra.

Những mức Fibonacci Extension nằm ngay vùng hỗ trợ và kháng cự sẽ là điểm chốt lời lý tưởng hơn những mức khác.

Giả sử trong một xu hướng tăng, bạn đã vào lệnh BUY bằng công cụ Fibonacci Retracement.

Khi giá tăng theo xu hướng và gặp một ngưỡng kháng cự mạnh thì thường giá sẽ có phản ứng ban đầu là giảm với kháng cự đó.

Nếu bạn may mắn thì giá sẽ chỉ phản ứng giảm nhẹ rồi phá kháng cự để tiếp tục xu hướng tăng.

Nhưng nếu bạn không gặp may thì giá có thể đảo chiều tại kháng cự đó luôn và bạn mất sạch lợi nhuận đã có .

Cho dù xu hướng có tiếp tục lên hay không thì sự phản ứng hầu như luôn có. Vậy nên chốt lãi tại ngưỡng hỗ trợ và kháng cự mạnh luôn là lựa chọn KHÔNG SAI.

Ở ví dụ này ta thấy các mức đặt chốt lời hợp lý là:

Mức Fibonacci Extension 0.764 ở kháng cự mạnh, mình có thể chọn điểm này để chốt lời

Chúng ta có thể BUY lại khi giá về vùng 23,6% hay 25,84% và đặt Stoploss bên dưới mức Fibonacci

Fibonacci Extension + kênh giá

Theo lý thuyết ta có thể SELL khi giá chạm uptrend line, chốt lời ở downtrend line. Và ngược lại BUY khi giá chạm downtrend line, chốt lời ở uptrend line.

Tuy nhiên trên thực tế chúng ta nên :

• Trong xu hướng LÊN với kênh giá TĂNG, uptrend line chỉ dùng để CHỐT LỜI LỆNH BUY chứ không dùng để vào lệnh SELL (ngược xu hướng).
• Trong xu hướng XUỐNG với kênh giá GIẢM, downtrend line chỉ dùng để CHỐT LỜI LỆNH SELL chứ không dùng để vào lệnh BUY (ngược xu hướng).

Fibonacci Extension + mô hình nến Nhật

Hoàn toàn tương tự như cách kết hợp Fibonacci Retracement và mô hình nến Nhật để tìm điểm vào lệnh.

Bạn sẽ sử dụng mô hình nến đảo chiều cùng với Fibonacci Extension để tìm điểm chốt lời tối ưu.

Khi lực mua hoặc bán của xu hướng chính yếu dần theo hành động giá thể hiện qua cấu tạo mô hình nến Nhật, đó là cơ sở về thời điểm giá kết thúc xu hướng chính và đảo chiều.

Sau khi thị trường có phiên giảm cực kỳ mạnh với cây nến giảm rất dài, bạn sử dụng Fibonacci Retracement để tìm điểm vào.

Giá giảm đến mức Fibonacci Extension 0.618 rồi quay đầu, đóng phiên với cây Doji rất bất lợi cho lệnh SELL của bạn.

Sau khi cây Dọi này xuất hiện bạn nên lập tức đóng lệnh giao dịch của mình vì phe mua đã cho thấy áp lực rất mạnh mẽ.

Nếu muốn tối ưu thêm một chút lợi nhuận, bạn có thể vào khung giao dịch nhỏ hơn để chốt lệnh khi giá xuống thêm trước khi chính thức đảo chiều

3. Tổng Kết Fibonacci

Các công cụ Fibonacci khi hoạt động độc lập thì sẽ không mang lại hiệu quả cao.

Vì vậy bạn đã được hướng dẫn kết hợp Fibonacci với các công cụ khác như hỗ trợ và kháng cự, trend line, kênh giá và mô hình nến Nhật.

Mỗi nhà giao dịch, đặc biệt là những người nhập môn, đều mong muốn vận dụng thành thạo lý thuyết Fibonacci. Có rất nhiều nhà giao dịch sử dụng nó để xác định mức hỗ trợ và kháng cự tiềm năng trên biểu đồ giá, cho biết có khả năng xảy ra tình huống đảo chiều. Nhiều người bước chân vào thị trường chỉ vì giá đạt một trong các tỷ lệ Fibonacci trên biểu đồ. Như vậy chưa đủ! Tốt hơn là nên chờ thêm tín hiệu trước khi bước chân vào thị trường, chẳng hạn như những sự hình thành Nến của Nhật Bản hoặc Chỉ số dao động cắt đường cơ bản hoặc thậm chí là Trung bình động để đưa ra quyết định.

    ( Nguồn: Sưu tập)